موسسه مدیریت پروژه آمریکا (PMI) به عنوان ارائه دهنده جهانی خدمات مدیریت پروژه ، هر چهار یکبار استاندارد با نام پی ام باک ( استاندارد PMBOK) انتشار می دهد .بدنه دانش مدیریت پروژه به صورت کتاب و فایل الکترونیکی ارائه می شود و بر اساس این کتاب آزمونی به عنوان مدیریت حرفه ای پروژه ( آزمون PMP) در سراسر جهان برگزار می گردد که در حال حاضر بیش از 480000 نفر در سراسر دنیا این گواهینامه را دارند و میلیونها نفرنیز قصد گرفتن آن را دارند.
هر زمان که کتاب PMBOK به روز رسانی می شود (هر چهار سوال یکبار )،شش ماه بعد سوالات و معیارهای آزمون PMP نیز تغییر خواهد نمود . برای مثال 31 دسامبر سال 2008 ویرایش چهارم کتاب PMBOK منتشر شد و در ماه ژوئن سال 2009 سوالات آزمون PMP بر اساس PMBOK ویرایش چهارم تغییر کرد. در حال حاضر ویراش پنجم (PMBOK 5th) برای اعضای موسسه مدیریت پروژه قابل دانلود می باشد که من لینک آن را در ذیل آورده ام .این کتاب قابل چاپ و انتشار نمی باشد.
http://www.pmi.org/PMBOK-Guide-and-Standards/Standards-Library-of-PMI-Global-Standards.aspx
5 ویرایش پی ام باک (PMBOK) ، به ترتیب در سالهای ,2000,2004,2008,2012 ,1996 انتشار یافت. این کتاب بر روی سه مفهوم اصلی نهاده شده است : 1- گروه فرآیندها که 5 تا می باشد (آغازین ، برنامه ریزی ، اجرا ،مونتور و کنترل و اتمام) 2- حوزه های دانش که در ویرایش 2008 است 9 تا می باشد (یکپارچه سازی ، حیطه ، زمان ، هزینه ، کیفیت ، منابع انسانی، ارتباطات، ریسک و تدارکات ) 3-فرآیندها در اولین ویرایش پی ام باک (PMBOK 1st) مهمترین تغییر در فرآیندها بود . ایجاد، ویرایش ، حذف و بروزرسانی نامهای آنها بود.برای مثال تمامی فرآیندها یا فراِندهای اصلی و یا فرآیندهای تسهیل کننده می بایست نام آنها با فعل شروع شود مانند تصدیق حیطه (Verify Scope ) و یا تغییرات ورودی ، خروجی و ابزار و تکنیکها (ITTOs).در ذیل مقایسه ویرایشها بر اساس تعداد فرآیند نشان داده شده است :
- PMBOK 1996-32 processes
- PMBOK 2000-39 processes
- PMBOK 2004-44 processes
- PMBOK 2008-42 processes
- PMBOK 2012-47 processes
اولین تغییر بزرگ در پی ام باک 2012 (PMBOK 2012) یا پی ام باک ویرایش پنجم (PMBOK 5th) ، اضافه شدن حوزه دانش جدیدی (Knowlage Area) به نام مدیریت ذی نفعان (Stakeholder Management) می باشد .که در واقع بزرگترین تغییر از سال 1996 تا به امروز می باشد.علاوه بر حوزه دانش مدیریت ذی نفعان که باعث تغییر زیاد شده است ،حوزه دانش مدیریت ازتباطات نیز به دلیل آمیخته بودن با آن نیاز به تغییرات عمده پیدا نمود چراکه سبب سردرگمی و ارتباط آن با اعضای تیم شده بود.PMI بطور مجزا در بخش دوم کتاب در مورد تیم های پروژه و دی نفعان پروژه صحبت نموده است .حوزه دانش مدیریت ذی نفعان شامل چهار فرآیند می باشد که این امکان را مدیران پروژه و تیم پروزه می دهد تا بتوانند پروژه های خود را بهتر مدیریت نمایند و بتوانند در مقاطع مهم تصمیمات صحیح و درستی بگیرند.
از دیگر تغغیرات این ویرایش ، تغییر واژگان فرآیندها و اضافه شدن برنامه مدیریت حیطه (Plan Scope Management ) ، برنامه مدیریت زمانبندی (Plan Schedule Management ) و برنامه مدیریت هزینه (Plan Cost Management) می باشد که در ویرایش چهارم در قالب برنامه مدیریت پروژه(Project Management Plan) قرار داشته اند .این فرآیندها در واقع نقشه راهی برای مدیریت بهتر حیطه ، هزینه و زمان خواهند بود.
از دیگر تغیرات صورت گرفته ، جداسازی برنامه مدیریت نیازمندیهای (Requirment Management Plan) از فرآنید جمع آوری نیازمندیها (Collect Requirment) می باشد که هوشمندانه در فرآیند برنامه مدیریت حیطه (Plan Scope Management Process) قرار گرفت.
یکی از موفقیتهای کلیدی در تحویل پروژه ، حوزه مدیریت دانش یکپارچه سازی می باشد.اولین چیزی که در این حوزه پالایش شد ،ابزار و تکنیک های این حوزه بود.در این ویرایش PMI ابزارها و تکنیهای جدیدی (مانند : تکنیک تسهیل کننده (Facilitation techniques)) را معرفی می کند .از دیگر موراد خوب بکار رفته در این حوزه ، بکارگیری مدل DIKW:Data, Information, Knowledge, Wisdom در قالب مدیریت دانش برای اطلاعات پروژه می باشد .که در ذیل به آن اشاره می نمائیم :
- Work Performance Information (PMBOK 2008)-> Work Performance Data (PMBOK 2012
- Performance Report (PMBOK 2008) -> Work Performance Information (PMBOK 2012
- Work Performance Measurements (PMBOK 2008)-> Work Performance Information (PMBOK 2012
- گزارشات عملکرد کار (Work Performance Measurements) یک بخش گمشده در ویرایش قبلی بود .زمانی که از فرآیند مونیتور و کنترل کار پروژه استفاده می کردیم و نمی توانستیم هیچ خروجی از اطلاعات قبلی استفاده نمائیم.
سومین تغییر مهم ، خروجی فرآیند انجام کنترل تغییر یکپارچه شده می باشد در واقع جایی که ما در آنجا ما درخواست تغییرات پذیرفته شده (Approved Change Request)به عنوان خروجی را بصورت رسمی داریم .در واقع این فرآیند جایگزین فرآیند بروزرسانی وضعیت درخواست تغییر (Change Request Status Update)در ویرایش قبلی کتاب پی ام باک می باشد.